کروناویروس و پیشنهاداتی برای سازگاری بچه ها با شرایط بحران - کولو

آزیتا محمدکریمی روانشناس کودک و نوجوان در گفت وگو با خبرنگاران با بیان اینکه هم اکنون در یک بحران جهانی قرار داریم، اظهار کرد: این شرایط تنها مختص کشور ما نیست و بسیاری از کشورها را درگیر و به دنبال خود یک تغییر اساسی در سبک زندگی افراد ایجاد نموده که به نظر می رسد برنامه ریزی مناسبی برای آن صورت نگرفته است.

وی ذات انسان را دوستدار ثبات و پایداری دانست و گفت: در زمان مواجهه با بحران شوک عظیمی به انسان وارد شده که طی آن بسیاری از تغییرات در سبک زندگی ناگزیر می شود، به عنوان نمونه خانه نشینی و سرکار نرفتن، عدم حضور بچه ها در مدرسه، محدودیت و یا توقف رفت وآمدهای خانوادگی، عدم ملاقات دوستان و خانواده ها و بسیاری دیگر از مسایل همگی در این شرایط ناگزیر بوده و برای ذهن ما دور از انتظار بوده و بخش اعظم آن را پیش از این تجربه ننموده ایم.

اولین قدم برای سازگاری با شرایط بحران

وی پذیرش جسمی و روانی بحران ایجاد شده را اولین قدم برای سازگاری با شرایط جدید مطرح کرد و گفت: متاسفانه بخشی از جامعه این واقعیت را نپذیرفته و انکار می نماید، انگار نمی خواهد واقعیت قضیه یعنی شیوع جهانی کروناویروس و احتمال ابتلا به آن را باورکند.

به گفته وی، با پذیرش قضیه باید آنالیز کنیم که این بحران چه چیزهایی را از ما گرفته و چگونه سبک زندگی ما را تغییر داده، پذیرش واقعیت اولین گام برای سازگاری با شرایط جدید بوده و به همین دلیل والدین اولین افرادی هستند که باید با پذیرش این واقعیت شرایط سازگاری با آن را در خانه و خانواده فراهم نمایند.

ترس در شرایط بحران طبیعی و یاری نماینده است

وی با بیان اینکه با پذیرش واقعیت احساساتی مانند خشم، غم و دلتنگی و ترس بروز می نماید، مطرح کرد: با بازشناسی مجدد موضوع باید بپذیریم که این احساسات طبیعی بوده و اتفاقا برای یاری به ما و شناخت و درک شرایط جدید بروز یافته اند. ما می ترسیم چون حق داریم، چون شرایط عادی نیست، البته این ترس مراقبت نماینده بوده و فرد را به رعایت اصول بهداشتی ترغیب می نماید. درحالیکه باید قدردان این ترس مراقبت نماینده باشیم، باید بدانیم که زندگی ادامه دارد و خود را با شرایط جدید سازگار کنیم.

آسیب های روانی ناشی از عدم پذیرش و عدم سازگاری با شرایط

وی با اشاره به انتشار گسترده اخبار، تجربه ها و توصیه های پزشکی در رابطه با کروناویروس، اظهار کرد: آسیب های روانی، افسردگی و استرس و اضطراب بالا از دیگر آسیب های ناشی از عدم پذیرش و عدم سازگاری با شرایط است، احساساتی که از سوی والدین تجربه شده و گاها به بچه ها نیز منتقل می شود.

این روانشناس با تاکید بر اینکه بروز احساساتی همچون ترس و اضطراب تا جایی طبیعی است که مانع زندگی فرد نشود، گفت: ترس و استرس باید مراقبت نماینده باشد نه نابود نماینده و مخرب، به عبارتی باید مراقب طیف سالم و غیرسالم احساسات خود باشیم.

برای نیازهای برآورده نشده جایگزین پیدا کنیم

محمدکریمی با بیان اینکه برای سازگاری با شرایط باید نیازهایی که در این دوره برآورده نمی شود را شناسایی و برای آنها جایگزین پیدا کنیم، اظهار کرد: بعضی نیازهای ساده ای مانند رفتن بچه ها به مدرسه و دانشگاه، تامین معاش و سرکار رفتن و یا ملاقات با خانواده و دوستان در این روزها برآورده نمی شود؛ شناسایی این نیازها و پیدا کردن راه چارههای جایگزین به ما یاری می نماید تا ضمن واقع بینی با شرایط سازگار شویم.

این مشاور توصیه کرد: باید درنظر داشته باشیم که بسیاری از این مسایل دست ما نبوده و همگانی است، به همین دلیل نباید بابت آن مضطرب شده و خود را سرزنش کنیم. باید بدانیم که این حل مسئله و بازنگری ها به خانواده ها یاری می نماید تا این دوران بحرانی را با آرامش بیشتری طی نمایند. بنابراین باید تمام راه چاره های موجود را آنالیز کنیم و در مقابل این تغییرات مقاومت نکنیم.

یاری به بچه ها برای سازگاری با شرایط بحران

این متخصص روانشناسی کودک و نوجوان با بیان اینکه شرایط برای بچه ها نیز تغییر نموده، اظهار کرد: بچه ها تا همین چند هفته پیش به مدرسه می رفتند و دوستان و معلم های خود را می دیدند ولی بحران کرونا مانع ملاقاتها و سرگرمی های روزانه آنان شده، البته سازگاری با شرایط برای بچه ها آسان تر از عظیمسالان است، چراکه با متغییرهای کمتری سر و کار داشته و ذهنشان کمتر قضاوت می نماید، با این حال والدین باید در این فرایند به بچه ها یاری نمایند، چراکه آنان نیز در معرض اخبار ضد و نقیضی قرار گرفته و علاوه بر ناتوانی در تحلیل شرایط، استرس و اضطراب والدین نیز به آنان منتقل شده و فرصت کمتری برای سازگاری با شرایط پیدا می نمایند.

وی با توصیه اینکه شرایط با زبان قابل فهم و بچه هاه برای بچه ها شرح داده شود، مطرح کرد: بعضی والدین تصور می نمایند که بچه ها با شنیدن اخبار و گفت وگوهای والدین خود به خود در جریان امور قرار گرفته و خود را با شرایط جدید سازگار می نمایند، این درحالیست که ما از ذهن بچه هاه آنان خبر نداریم.

برگزاری جلسات خانوادگی با حضور بچه ها بهترین راه چاره سازگاری

این روانشناس برگزاری جلسات خانوادگی با حضور همه اعضای خانواده و بچه ها را برای یاری به فهم و سازگاری با شرایط جدید بسیار یاری نماینده دانست و ادامه داد: شرایط را باید ساده و منطقی و نه اغراق آمیز و ترسناک، برای بچه ها تشریح کنیم. برای آنها شرح دهیم که باید برای مدتی در خانه بمانیم و در این مدت نمی توانیم دوستان و اقوام را ببینیم، البته بگوییم که این شرایط موقتی بوده و به زودی زندگی به روال عادی برمی شود. به بچه ها حق بدهیم که ناراحت، دلتنگ و یا عصبانی شده و اجازه دهیم از احساسات خود صحبت نموده و خود را تخلیه نمایند. سپس احوالات آنان را پذیرفته و از آنان حمایت کنیم.

احساسات کودک را پذیرفته و حمایت کنیم

وی با بیان اینکه در جلسات خانوادگی بچه ها سهم خود را در این بحران پیدا می نمایند، ادامه داد: اگر بچه ها را کنار گذاشته با این تصور که خود شرایط را درک می نمایند، آن وسط ها می مانند و سهم و مسئولیت خود را در این شرایط پیدا نمی نمایند.

حمدکریمی با اشاره به بچه های که بستری در بیمارستان و یا مرگ بر اثر کرونا در خانوده هایشان اتفاق افتاده، اظهار کرد: این موضوع حتما باید با فهم بچه هاه برای آنان شرح داده شود. باید به آنها بگوییم که این بیماری برای بعضی از گروه ها و افراد قابل تحمل نیست، ولی قرار نیست که اتفاقات بد برای همه رخ دهد. ما باید کوشش کنیم با رعایت اصول بهداشتی و در خانه ماندن از خودمان بیشتر مراقبت کنیم. هرچند که کروناویروس تا به امروز برای بچه ها خطرناک نبوده ولی به هر حال بچه ها نیز از اینکه والدین و یا اطرافیان خود را از دست بدهند، می ترسند.

بچه ها حق دارند بترسند

وی با بیان اینکه بچه ها حق دارند بترسند، گفت: ترس بچه ها به معنای این نیست که ما پدر و مادر بدی بودیم و نتوانستیم جای امنی برای آنها ایجاد کنیم، بلکه احساس ترس، دلتنگی و غم در این شرایط طبیعی بوده و تجربه این احساسات در بچه ها نشان دهنده آن است که در حال عظیم شدن بوده و مراحل رشد طبیعی خود را طی می نمایند.

بحرانی تر جلوه دادن بحران بسیار آسیب زننده است

این مشاور با بیان اینکه در تشریح شرایط نباید مسایل و احساسات را با عظیم نمایی و به صورت اغراق آمیز مطرح کنیم، گفت: عدم مدیریت شرایط و بحرانی تر جلوه دادن این بحران بسیار آسیب زننده بوده و هیچ یاریی به ما نمی نماید. والدین باید بتوانند استرس و اضطراب خود را مدیریت و کنترل نمایند و با رفتارهای وسواس گونه بچه ها را در تنگنا قرار ندهند.

والدین استرس و اضطراب خود را مدیریت و کنترل نمایند

وی گفت: والدینی که در مدیریت شرایط دچار مشکل شده اند باید از متخصصین و روانشناسان یاری بگیرند. خوشبختانه این روزها بسیاری از مراکز مشاوره خدمات خود را به صورت غیرحضوری ارایه می نمایند و می توان به راحتی با این مراکز ارتباط برقرار کرد.

پناهگاه امن خانه را با تعامل وارتباطات سالم تقویت کنیم

دکتر محمدکریمی با بیان اینکه اپیدمی کرونا نشان داده که امن ترین جای ممکن خانه است، مطرح کرد: در این شرایط هرچقدر بیرون نا امن و غیر قابل کنترل باشد، در مقابل خانه یک پناهگاه امن است که باید با تعامل وارتباطات سالم آن را تقویت کنیم. بدانیم که خانواده مهمترین بخش زندگی ماست و اگر تا قبل از این بحران برروی آن سرمایه گذاری ننموده ایم، الان وقت آن است، چراکه نمی دانیم بحران بعدی چه زمانی و با چه شرایطی بروز می نماید.

این متخصص روانشناسی کودک و نوجوان با بیان اینکه در جلسات گفت وگوی خانوادگی باید برای چالش های ایجاد شده در پی وقوع این بحران چاره اندیشی کنیم، اظهار کرد: به عنوان نمونه برای برطرف دلتنگی بچه ها و جبران ندیدن دوستان و اقوام می توان در شبکه های مجازی گروه های خانوادگی تشکیل داد و با برقرای ارتباط تصویری، دلتنگی ها را مرتفع کرد.

راه چارههای جایگزین برای نیازهای برآورده نشده بچه ها

وی با بیان اینکه می توان لیستی از راه چارههای جایگزین تهیه کرد، ادامه داد: کشیدن نقاشی و یا نوشتن نامه برای معلم و دوستان و ارسال به وسیله فضای مجازی، انجام کارهای مشابه مدرسه در خانه و در کنار والدین، استفاده از سرگرمی ها و بازی های مشارکتی موجود در شبکه های مجازی و یاری به بروز خلاقیت و توانمندی بچه ها بعضی از این راه چارههای پیشنهادیست که به حال خوب بچه ها و خانواده یاری می نماید.

وی با اشاره به نزدیک شدن ایام نوروز و با بیان اینکه سال جاری مطمئنا نوروز متفاوتی خواهیم داشت، گفت: با توجه به شرایط موجود باید رفت و آمدها و دید و بازدیدهای مرسوم نوروزی را متوقف کنیم که اگرچه غم زیادی به همراه دارد ولی می توان از این فرصت نیز برای توانمندسازی بچه ها استفاده نموده و با شرکت دادن آنان در فرایند آماده سازی سفره هفت سین، اجازه دهیم تاثیرگذار بوده و به انتخاب های آنان نیز احترام بگذاریم.

محمدکریمی با بیان اینکه عدم کنترل شرایط احساس نا امنی ایجاد می نماید، گفت: با بکارگیری راه چارههای جایگزین، می توان محیط خانه را قابل کنترل و انعطاف پذیر نموده و با برگزاری جلسات خانوادگی و گفت وگو احساس تعادل، آرامش و امنیت را درون خانه برای بچه ها و سایر اعضای خانواده فراهم کنیم. در سایه امنیت می توان این روزها را راحت تر سپری کرد.

دخالت دادن بچه ها در گفت وگوها و واگذاری مسئولیت به آنان

وی دخالت دادن بچه ها در گفت وگوها و همچنین واگذاری مسئولیت به آنان را منجر به بازیابی توانمندی های آنان دانست و گفت: این جلسات و گفت وگوها همچنین در لایه های زیرین به تقویت ارتباط والدین با بچه ها یاری می نماید، مساله ای که شاید در شرایط عادی به دلیل وجود مشغله های کاری والدین نادیده گرفته می شد ولی امروز فرصت بازیابی آن ها فراهم شده، الان فرصت خوبی است که در سایه هر چند ناخوشایند این بحران، ارتباطات خانوادگی را تقویت کنیم.

وی با بیان اینکه ممکن است بچه ها در عظیمسالی با بحران های جدی تری روبرو شوند، گفت: می توان تهدید را به فرصت تبدیل کرد و همزمان با آموزش این مهارت ها آنان را از امروز برای زندگی آینده و مواجهه با خطرات آماده کرد.

این متخصص روانشناسی کودک و نوجوان در انتها تقویت گفت وگوهای خانوادگی را یکی از بهترین و موثرترین راه چارهها در زمان بحران مطرح کرد و گفت: این آیین اثربخش را به همین بهانه رواج دهیم و مطمئن باشیم که آثار لذت بخش آن را در آینده نزدیک مشاهده خواهیم کرد.