یک موزه داخل آپارتمان با وسایلی از دهه 40 - کولو

موزه های خانگی شعاری بود که مدیرکل سابق موزه های کشور آن را اعلام نمود. اینکه هر خانه ای یک موزه باشد حتی در حد یک ویترین و هر روز به آن اضافه گردد، سیاستی بود که اداره کل موزه های کشور در وزارت میراث فرهنگی دنبال می کرد.

در واقع قرار بر این بود که هر کسی شیء تاریخی یا قدیمی دارد بتواند با در اختیار داشتن مجوز میراث فرهنگی آن را برای خود نگه دارد و در عین حال با مجوز از وزارت میراث فرهنگی آن را در قالب یک موزه خانگی نگهداری کند.

از طرفی مجموعه داران کشور نیز دارای مجموعه های ارزشمندی هستند که توانسته اند آنها را گردآوری نموده و با مجوز از وزارت میراث فرهنگی آن اشیا را حتی در منزل خود ثبت نمایند. مجموعه داران از این طرح استقبال کردند به نحوی که در سالهای اخیر ایجاد موزه های خصوصی و خانگی 50 درصد رشد داشته است. یکی از این موزه های کوچک خانگی متعلق به رضا سمایی است که البته وزارت میراث فرهنگی نام خانه گالری را به آن داده است.

او یکی از مجموعه داران تهران است که توانسته آثاری از دهه های قبل را در منزل خود جمع آوری و یک موزه خانگی تشکیل دهد. در واقع می توان گفت که موزه او متعلق به دهه 40 شمسی است و هر آنچه که در این دوران وجود داشته، نمونه ای از آن در این مجموعه هست. مانند وسایلی که از هواپیمایی های آن موقع به جا مانده، حتی وسایل خانه که شاید هنوز هم خیلی از افراد از آنها در منزل شأن استفاده می نمایند و نمی دانند که این وسایل می تواند اجزای یک خانه موزه را تشکیل دهد.

شرق تهران و در آپارتمانی کوچک 500 کارتن از این وسایل به وسیله رضا سمایی جمع آوری شد. مجموعه داران اشیای قدیمی می دانند که وقتی نام کارتن می آید یعنی کارتن هایی که برای موز استفاده می گردد چون آنها مقاوم تر از هر کارتنی هستند و به اشیا آسیب نمی زند. اصلاً همین واحد شمارش هست که مجموعه یک نفر را از لحاظ تعداد ارزیابی می نماید. اما در این آپارتمان نقلی، گلچینی از این آثار چیده شده است. گوشه ای از یک خانه. هر چند که در همین خانه، هر آنچه که استفاده می گردد نیز متعلق به دهه های اخیر است. از قاشق و چنگال و بشقاب گرفته تا بخاری و میز و جایگاه.

این مجموعه از سالهای 1960 و 1970 گردآوری شده اند یعنی می توان گفت از دهه 40 تا 50 خورشیدی. یکی دو کالا هم در این میان هستند که قدیمی تر به نظر می رسند مانند شمعدانی متعلق به 120 سال پیش.

میز این خانه از سال 1351 سرپاست و مالک این خانه تنها شیشه به آن اضافه نموده است. بشقاب های دارای طرح لیلی و مجنون نیز متعلق به سالهای 1350 هستند. همان ها که الهام گرفته از طرح محمد علی زاویه هنرمند مینیاتور ایرانی بودند و شاید سالهاست که در کارتن هایی به گوشه انباری سپرده شده اند یا با جا به جایی خانه ها و کوچک تر شدن منازل، دور ریخته شدند. شاید چون دیگر قدیمی شده بودند و یا گوشه از آنها لب پر شده بود.

اما اینجا در این آپارتمان هیچ وسیله ای نه تنها دور ریخته نمی گردد بلکه تعمیر هم می گردد. مانند 800 سشواری که در این مجموعه واقع شده است اما نمونه ای از آن در این گالری قرار گرفته است. سمایی خودش وسایل را تعمیر می نماید شاید 50 درصد. چون بسیاری از آنها یا دیگر فراوری نمی شوند به همین علت قطعاتشان وجود ندارد، یا دیگر از کار افتاده اند.

اما تلفنی که به سفارش ایران در سال 1961 ساخته شده بود در همین مجموعه واقع شده است تلفنی که ساخته سوئد است و وقتی روی زمین گذاشته می گردد، قطع شده و هر زمان برداشته گردد، می توان به آن پاسخ داد. هنوز هم ساعتی قدیمی که از اول با آب کار می نماید، با کمی آب یک سال تیک تاک خواهد نمود. این ساعت انرژی خود را ازالکتروریز آب می گیرد.

شاید خیلی ها یادشان باشد، دسته فرمون ماشین های قدیمی از جمله نیسان یا پیکان را که یک توپ شیشه ای با گل های خشک یا پلاستیک داخلش داشت. از محصولات کارخانه ای که این گوی های شیشه ای را فراوری می کرد، می توان در این گالری موزه جاسیگاری آن را هم پیدا کرد.

در دهه 1960 و 70 رنگ نارنجی رنگ غالب آن موقع بود. تلفن های زیادی به این رنگ ساخته شد حتی تاکسی های نارنجی رنگ متعلق به آن دوره است. از این رنگ وسایل زیادی ساخته شده که نمونه هایی از آنها در اینجا نگهداری می گردد.

این گالری موزه در لیست گالری موزه های ثبت شده اداره کل میراث فرهنگی استان تهران است که البته بازدید عمومی ندارد چون یک آپارتمان است که مالک خصوصی دارد. مگر زمانی که رایزنی ها با شهرداری و وزارت میراث فرهنگی برای اختصاص مکانی به آن نتیجه دهد.