قدیمی ترین نقشه های دنیا در چه قرنی ترسیم شدند؟ - کولو

هزاران سال است که انسان ها به کشیدن نقشه های مختلف دنیا مشغول هستند. قدمت نقشه کشی به نقاشی های باستانیِ داخل غارها باز می گردد. نقشه های ابتدایی موقعیت ستاره ها را به تصویر می کشیدند و نشان می دادند صورت های فلکی در آن موقع به چه شکلی بوده اند. با پیشرفت دانش بشر اولین نقشه ها به وجود آمدند. یونانیان باستان دانش جغرافیا را وسعت بخشیدند و دانش خود درباره دنیا و مردم را در اختیار عموم قرار دادند. نسخه دیگری از این نقشه های قدیمی یونانی در دسترس نیست، اما به یاری یادداشت های دقیق و با جزئیاتی که از یونانی ها باقی مانده است، این نقشه ها دوباره بازسازی شدند.

نقشه استرابو

زمان: نامعین؛ به احتمال قوی حدود سال 20 پیش از میلاد مسیح

کشور مبدا: آناتولی یا ترکیه امروزی، در دوران انتقال جمهوری روم به امپراطوری روم

خالق نقشه: اِسترابو، جغرافیدان، تاریخدان و فیلسوف یونانی

متریال استفاده شده: جوهر و پوست

منطقه ترسیم شده: مناطق شناخته شده برای یونانیان و رومیان باستان

کتاب رساله جغرافیای استرابو (Strabo)، علت اصلی شهرت این جغرافیدان، فیلسوف و تاریخدان یونانی است. برخلاف دیگر آثار جغرافیایی آن موقع، هر 17 جلد کتاب استرابو با گذشت زمان حفظ شدند و دیدگاه های تاریخی با ارزشی از آن دوره تاریخی در اختیار بشر قرار دادند. استرابو تصمیم گرفت با رویکردی عملی تر نسبت به تمرکز بر روی اعداد و موقعیت های مکانی دقیق به جغرافیا نگاه کند.

رساله جغرافیای استرابو تاریخچه ای از مردم و مکان هایی که در دوران استرابو شناخته شده بودند، به تصویر می کشد. استرابو به نقاط مختلف سفر کرد و اطلاعات زیادی به دست آورد. وی همچنین از اطلاعات آثار ابتدایی خود استفاده کرد تا مطالب کتابش را گردآوری کند. رساله جغرافیای استرابو در طول زندگی وی چندان مورد تحسین و استفاده عموم قرار نگرفت، اما در دوران امپراطوری بیزانس چندین کپی از این کتاب تهیه شد. به این ترتیب این رساله جغرافیایی در تاریخ ماندگار ماند و در دیگر بخش های اروپا هم مورد استفاده نهاده شد.

نقشه اراتوستن

زمان: بین سال های 276 تا 194 پیش از میلاد مسیح

کشور مبدا: یونان باستان

خالق نقشه: اِراتوستِن، ریاضیدان، جغرافیدان، شاعر، ستاره شناس و نظریه پرداز موسیقی اهل یونان

متریال استفاده شده: جوهر و پوست

منطقه ترسیم شده: نقشه اصلاح شده از مناطق شناخته شده در دوران یونان باستان

علی رغم آنکه یونانیان باستان نقشه های دنیا را می کشیدند و سرزمین ها را مورد مطالعه قرار می دادند، اِراتوستِن (Eratosthenes) به عنوان پدر جغرافیا شناخته می گردد. اعتبار علم جغرافیا و اصطلاحاتی که امروزه استفاده می شوند، به این جغرافیدان تعلق دارد. اراتوستن تنها یک جغرافیدان نبود؛ بلکه ریاضیدان و ستاره شناسی بود که اطلاعات دقیق تر و صحیح تری از نقشه دنیا در اختیار بشر قرار داد.

وی در دورانی که کتابدار ارشد کتابخانه اسکندریه بود، یک کتاب سه جلدی به نام جغرافیکا نوشت. اراتوستن در این کتاب تمام دنیا شناخته شده آن موقع را توصیف نموده و به تصویر کشیده بود. همچنین کره زمین را به پنج اقلیم تقسیم نموده بود. این جغرافیدان یونانی اولین فردی بود که نقشه خود را شبکه بندی کرد و از مدارها و نصف النهار برای اتصال نقاط مختلف دنیا بهره برد.

نقشه هکاتئوس

زمان: بین سال های 550 تا 476 پیش از میلاد مسیح

کشور مبدا: شهر میلِتوس در یونان باستان، منطقه ای در ترکیه امروزی

خالق نقشه: هِکاتِئوس، تاریخدان و جغرافیدان یونانی

متریال استفاده شده: نامعین

منطقه ترسیم شده: مناطق شناخته شده در دوران یونان باستان

هِکاتئوسِ میلِتوس اولین تاریخدان و جغرافیدان شناخته شده یونانی بود. وی در همان شهری زندگی می کرد که محل زندگی آناکسیماندِر خالق اولین نقشه دنیا بود. این دو در یک زمان زندگی نمی کردند اما هِکاتئوس (Hecataeus) تحت تاثیر کارهای آناکسیماندِر بود و اصلاحاتی در نقشه دنیای انجام داد که وی ترسیم نموده بود.

نقشه هِکاتئوس جزئیات بیشتری داشت و با کتابی به نام توصیف زمین همراه بود. توصیف زمین کتابی جامع درباره جغرافیای اروپا، آسیا و آفریقا در آن دوره زمانی است. هِکاتئوس علاوه بر افزودن جزئیات به سرزمین ها، اطلاعات دیگری هم به نقشه افزود؛ اطلاعاتی درباره مردم و نقاطی در راستا تنگه جبل الطارق به دریای سیاه که یک فرد با دنبال کردن راستا در جهت عقربه ساعت از آن ها عبور می کرد.

نقشه آناکسیماندر

زمان: بین سال های 610 تا 546 پیش از میلاد مسیح

کشور مبدا: شهر میلِتوس در یونان باستان، منطقه ای در ترکیه امروزی

خالق نقشه: آناکسیماندر، فیلسوف پیشاسقراطیِ یونانی

متریال استفاده شده: نامعین، اما احتمال می رود یک صفحه فلزی قلم زنی شده باشد

منطقه ترسیم شده: مناطق شناخته شده در دوران یونان باستان

علی رغم آنکه در دوران باستان نقشه های قدیمی تر هم ترسیم می شدند، آناکسیماندر (Anaximander)، این فیلسوف پیشاسقراطیِ یونانی معمولا به عنوان اولین فردی که نقشه دنیا را ترسیم کرد، شناخته می گردد. برخلاف نقشه های قدیمی که جاده ها، شهرها و دیگر ویژگی های جغرافیایی یک منطقه را نشان می دادند، آناکسیماندر تصمیم گرفت تمام سرزمین های شناخته شده و قابل سکونتی که در یونان باستان شناخته شده بودند را در نقشه خود ترسیم کند.

نقشه آناکسیماندر به عنوان اولین نقشه دنیا شناخته می گردد. هیچ نسخه دیگری از نقشه آناکسیماندر در دسترس نیست، اما اسناد مکتوبی وجود دارد که جزئیات نقشه را به خوبی نشان داده اند. این نقشه نشان می دهد که کدام نقاط اروپا، آسیا و لیبی، دریای مدیترانه، دریای سیاه، رودخانه نیل، دریاچه مایوتیس و رودخانه فاسیس در دوران یونان باستان شناخته شده بود.

نقشه دنیا بابل

زمان: قرن 6 پیش از میلاد مسیح

کشور مبدا: بابِل، عراق

خالق نقشه: نامعین

متریال استفاده شده: لوح خشتیِ حکاکی شده

منطقه ترسیم شده: مناطق شناخته شده در دوران تمدن باستانی بابِل

نقشه دنیا بابِلی (Babylonian) به عنوان یکی از قدیمی ترین نقشه های دنیا شناخته می گردد. مناطق روی نقشه با علامت معین شده اند و توضیحات کوتاهی به خط میخی روی لوح نوشته شده است. این نقشه به شکل دایره است. مرکز نقشه رودخانه فرات را نشان می دهد که از شمال به جنوب جریان دارد. در امتداد رودخانه می توان شهر بابِل را دید. بعضی شهرهای دیگر مانند اورارتو، شوش پایتخت ایلام، امپراطوری آشور و حبان هم در نقشه به چشم می خورند. در این نقشه همچنین یک کوه، اقیانوس و یک ناحیه خارجیِ فراتر از اقیانوس هم ترسیم شده است.

نقشه پاپیروسی تورین

زمان: 1160 سال پیش از میلاد مسیح

کشور مبدا: مصر

خالق نقشه: آمِناخته، کاتب مصری

متریال استفاده شده: نقاشی روی پاپیروس

منطقه ترسیم شده: نقشه توپوگرافیک وادی حمامات

نقشه پاپیروسی تورین (Turin Papyrus) به عنوان قدیمی ترین نقشه توپوگرافیک دنیا باستان شناخته می گردد. این نقشه 1160 سال پیش از میلاد مسیح ترسیم شد. سخت کوشی مصریان باستان در حفظ اسناد و نقشه ها باعث شد دانشمندان به راحتی خالق این نقشه را شناسایی نمایند. این نقشه پاپیروسی توسط آمِناخته، کاتب مصری برای رامسس چهارم ترسیم شد. وی قصد داشت ماسه سنگ های منطقه وادی حمامات را استخراج کند تا مجسمه خودش را بسازد.

در این نقشه راستا 15 کیلومتریِ وادی حمامات نشان داده می گردد. تپه های مجاور، معدن سنگ، معدن طلا و سازه های هم به چشم می خورند. نقشه پاپیروسی تورین نه تنها قدیمی ترین نقشه توپوگرافیک دنیا است، بلکه قدیمی ترین نقشه جغرافیایی هم به شمار می رود؛ زیرا در این نقشه می توانید انواع سنگ ها و سنگ ریزه های وادی و اطلاعاتی درباره استخراج معدن هم پیدا کنید.

نقشه سنگی ابونتز لامیزولو

زمان: 14,000 سال پیش از میلاد مسیح

کشور مبدا: نابارا، اسپانیا

خالق نقشه: نامعین؛ به احتمال قوی شکارچیان مَگدالنی

متریال استفاده شده: سنگِ حکاکی شده

منطقه ترسیم شده: مناطق اطراف غاز اَبونتز لامیزولو و حیواناتی چون گوزن قرمز و بز کوهی

نقشه ابونتز لامیزولو (Abauntz Lamizulo) بر روی سنگی به اندازه دست حک شده است. این نقشه سنگی در غار اَبونتز لامیزولو در منطقه نابارا در اسپانیا کشف شد. گفته می گردد این نقشه قدیمی ترین نقشه ای است که در اروپای غربی یافت شده است. نقشه سنگی اَبونتز لامیزولو در ابتدا در سال 1994 کشف شد، اما 15 سال طول کشید تا محققین بتوانند خطوط روی نقشه را رمزگشایی نمایند.

طبق گفته های پیلار اوتریا سرگروه تیم تحقیقاتی دانشگاه زاراگوزا در اسپانیا، تمام این حکاکی ها می تواند یک طراحی و نقشه ساده از نواحی اطراف غار باشد. این حکاکی ها می توانند نشان دهنده نقشه ای برای شکار یا روایت یک شکار باشند. این تیم تحقیقاتی معتقد است این غار یک مکان استراتژیک برای شکارچیانی بوده که به احتمال قوی نقشه را ترسیم نموده اند. کوه سَن گرِگوریو که از غار قابل دیدن است هم در نقشه به چشم می خورد و خود گواهی بر استراتژیک بودن این مکان است.

نقشه لاسکو

زمان: 17,000 سال پیش از میلاد مسیح

کشور مبدا: مونتینیاک، فرانسه

خالق نقشه: نامعین

متریال استفاده شده: سنگِ حکاکی شده

نقاشی های ماقبل تاریخی در غارهای لاسکو (Lascaux) جزء زیباترین و معروف ترین آثار هنری نیاکان ما هستند. بر روی دیوارهای غار هزاران نقاشی حیوان، انسان و نمادهای انتزاعی دیده می شوند که در طول سال ها تفاسیر زیادی از آن ها منتشر شده است. بر اساس یکی از نظریه های اخیر، این نقاشی ها ممکن است نقشه های آسمان و صورت های فلکی باشند.

دکتر مایکل راپِنگلوک از دانشگاه مونیخ معتقد است نقاطی که در یکی از این نقاشی ها به نام محور مرد مرده وجود دارد با صورت های فلکی چون ثور، ثریا و مثلث تابستانی در ارتباط است. یکی دیگر از محققان معتقد است نقاشی های تالار عظیم یک نقشه گسترده از آسمان و ستارگان هستند و فیگورها و اَشکالی که در این نقاشی ها ترسیم شده اند صورت های فلکی دوران پارینه سنگی را نشان می دهند.

نقشه عاج ماموت

زمان: 25,000 سال پیش از میلاد مسیح

کشور مبدا: پاولف، جمهوری چک

خالق نقشه: نامعین

متریال استفاده شده: عاج ماموتِ حکاکی شده

منطقه به تصویر کشیده شده: کوه ها، رودخانه ها، دره ها و راستاهای اطراف پاولف

نقشه عاج ماموت (Mammoth Tusk) از دهکده پاولُف در جمهوری چک قدیمی ترین نقشه دنیا شناخته می گردد. باستان شناسان هنوز از این موضوع اطمینان کامل ندارند، اما نشانه های روی عاج ممکن است نشان دهنده سرزمین پاولُف در آن موقع باشد. محققین همچنین معتقدند عاج ماموت در آن موقع به عنوان نقشه ای برای شکار استفاده می شد. به نظر می رسد این حکاکی ها رودخانه تایا را نشان می دهند. در این نقشه همچنین نمادهایی از دامنه های خاک رس دیده می گردد که پس از ساخت کوره های آجرپزی در قرن بیستم به طور کامل از بین رفتند. محل ادغام رودخانه و دامنه های خاک رس در این نقشه با دو دایره نشان داده شده اند. نقشه ی عاج ماموت اکنون در موسسه باستان شناسی دانشکده علومِ جمهوری چک در برنو نگهداری می گردد.