نگاهی به نتایج فعلی کاوش در مسجد جامع ارومیه - کولو

سعید ستارنژاد (سرپرست هیئت باستان شناسی) گفت: مسجد جامع ارومیه یکی از قدیمی ترین مساجد منطقه آذربایجان ایران محسوب می گردد که طی دوره های مختلف فرهنگی بازسازی و الحاقاتی در ساختار معماری آن صورت گرفته و یکی از زیباترین و شاخص ترین مساجد تاریخی است.

او با بیان اینکه کاوش های باستان شناختی در این مجموعه طی سالهای گذشته شروع و تا به امروز ادامه دارد، اضافه نمود: در این کاوش ها شواهدی از بقایای معماری دوره های مختلف بدست آمده و کاوش حاضر نیز در راستای تکمیل و بازنگری نتایج کاوش های پیشین بوده است.

این باستان شناس توضیح داد: بنابراین، ضرورت انجام فعالیتهای دقیق باستان شناختی، در فرآیند کاوش لایه ها و پیگردی بقایای معماری وجود دارد تا علاوه بر خواناسازی فضاهای معماری بدست آمده در این فصل، بتوان درک بهتری از کارکرد و گاه شناختی ساختارهای معماری فصول پییشن نیز حاصل گردد؛ براین اساس، ضمن کاوش باستان شناختی با تکیه بر منابع مکتوب و روایت های شفاهی تحلیلی بهتر از شرایط محوطه پیرامون مسجد جامع ارومیه کسب شد.

ستارنژاد اظهار کرد: در این کاوش بقایای معماری متعلق به سده های میانی و متأخر اسلامی کشف و شناسایی شد که این آثار معماری با مصالح سنگ، آجر و گچ و خشت ساخته شده اند، فضاها غالباً در ابعاد کوچک بوده و تمرکز عمده فضاهای معماری عموماً در جبهه جنوبی ساختمان مسجد است.

او با اشاره به اینکه به نظر می رسد این آثار معماری در گذشته کارکرد تجاری داشته اند، اضافه نمود: با توجه به ادامه فرآیند کاوش انتظار می رود یافته های بیشتر باعث درک بهتر از کارکرد آنها گردد.

سرپرست هیئت باستان شناسی گفت: بقایای معماری انتقال آب شهر ارومیه یکی دیگر از نویافته های معماری این فصل بوده است؛ این سازه ها که با سنگ ساخته شده اند در سده های میانی و متأخر اسلامی کارکرد انتقال و راهنمایی آب رودخانه شهرچای به داخل بافت ارومیه را داشته است.

به گفته این باستان شناس، سازه های یاد شده با شیب ملایم از سمت جنوب به شمال ایجاد شده اند که به مرور زمان با آوار پر شده است.

ستارنژاد اضافه نمود: نتایج فعلی این کاوش تعیین کرد سازه های کشف شده در کاوش های پیشین از نظر گاه شناختی و کارکرد احتیاج به بازنگری دارد، به طوری که تا به امروز نظریات مختلف درباره پیشینه این مسجد و کارکرد اولیه آن از سوی بسیاری از پژوهشگران ارائه شد اما نتایج بدست آمده از کاوش حاضر، ضمن رد نظریات پیشین، کارکرد سازه های کشف شده را تعیین نموده است.

او با بیان اینکه این سازه ها بدون ارتباط آیینی دینی با مسجد جامع بوده و عموماً در راستای سیستم انتقال و راهنمایی آب است، اظهار کرد: انتظار می رود تداوم کاوش باستان شناختی طی روزهای آینده، در جبهه جنوب شرقی، نتایج بهتری در رابطه با محوطه مسجد جامع ارائه خواهد داد و قطعا درک بهتری از پیشینه مسجد جامع ارومیه را نیز میتوان بدست آورد.