آرنیکا (تنباکو کوهی)؛ از دارو تا سمی بسیار خطرناک! - کولو

آرنیکا هومئوپاتیک شکل بسیار رقیق شده این گیاه است که برای قرن ها به عنوان یک داروی جایگزین در راستای درمان ریزش مو، آرتریت، التهاب، کبودی، عفونت و درد ماهیچه ها و مفاصل کاربرد داشته است. با این حال، خود گیاه بسیار سمی است و مصرف خوراکی آن به هیچ وجه توصیه نمی شود.

گفتنی است تمامی نکاتی که در خصوص تنباکوی کوهی در اختیار علاقه مندان قرار داده می شود، با استناد به مقالات مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا جمع آوری شده اند. فرآورده های دارویی حاوی آرنیکای کوهی به شکل پماد نیز به وسیله داروخانه های سراسر کشور قابل تهیه هستند.

آرنیکا به عنوان یک داروی هومئوپاتی

طب هومئوپاتی که در دهه 1700 به وسیله ساموئل هانمن کشف شد، یک فرم بحث برانگیز از طب جایگزین است. بنابر ادعای طرفداران آن، این متد یک روش درمانی بر اساس ایده همچون، همچون را شفا می دهد. است که با تحریک دستگاه ایمنی بیمار به وسیله دارو های هومئوپاتی، فرد را به سمت بهبودی سوق می دهد. فرآیند مذکور در واقع شامل تجویز گیاهان و مواد بسیار رقیق شده با هدف کمک به ارتقا بهبودی است.

این متد بر چندین اصل پایدار است:

- درمان همچون: اگر ماده ای در فرد سالم سبب ایجاد عوارض مشابه شود، فرد بیمار را درمان می کند.

- حداقل دوز: کمترین دوز بیشترین فواید را به همراه دارد.

- حافظه آب: هر چه ماده ای رقیق تر باشد قوی تر است.

به بیان دیگر محلول ها را می توان به مقدار ای رقیق کرد که ترکیب بسیار کمی از آن ها باقی بماند. به طور معمول، دارو های هومئوپاتی به شکل قرص، کپسول یا تنتور آماده می شوند. با توجه به آمار بالای اعتیاد به انواع مسکن ها، بسکمک از مردم به صورت محلی به آرنیکا به عنوان یک درمان جایگزین روی آورده اند.

گیاه آرنیکا معمولا به صورت ژل، پماد، مرهم، ضماد، تنتور یا روغن روی پوست استفاده می شود و اعتقاد بر این است که درد و التهاب را کاهش می دهد. همچنین میزان آرنیکا در بیشتر محلول های هومئوپاتی به قدری پایین است که گویی تقریبا وجود ندارد. در نتیجه با وجود آن که گیاهی سمی است، آرنیکای هومئوپاتیک به دلیل رقت بالای آن کاملا بی خطر است.

مدیریت درد

آرنیکا به دلیل خواص ضد التهابی خود شناخته شده است و معروفیت فراوانی دارد. این عملکرد به طیف گسترده ای از ترکیبات گیاهی ضد التهاب مانند لاکتون های سسکوئی ترپن، فلاونوئید ها و اسید های فنولیک مربوط می شود. از طرفی دیگر به طور سنتی نیز اعتقاد بر این است که آرنیکا به مدیریت درد کمک می کند.

در یک مطالعه مروری در سال 2014، استفاده از ژل موضعی آرنیکا به مقدار ایبوپروفن موضعی؛ یک مسکن رایج ضد درد، در کاهش درد آرتروز و بهبود عملکرد فیزیکی موثر بود. پژوهش دیگری در سال 2003 نشان داد که مصرف محلول رقیق شده این گیاه روی موضع به صورت دو بار در روز به طور قابل توجهی درد عضلانی را بهبود می بخشد.

رفع کبودی پوست

کبودی زمانی رخ می دهد که رگ های خونی ریز به دلیل جراحی یا ضربه همچون برخورد پوست با یک جسم سخت می ترکند. از لحاظ تاریخی آرنیکا هومئوپاتیک برای درمان کبودی کاربرد فراوان داشته است، هرچند نتایج تحقیقات در این زمینه متفاوت هستند.

در یک مطالعه، شرکت کنندگانی که کبودی های جزئی داشتند با 20 درصد ژل آرنیکا، 5 درصد ویتامین K، ترکیبی از 1 درصد ویتامین K و 0.3 درصد رتینول و یا دارونما درمان شدند. پس از 14 روز، گروه آرنیکا در مقایسه با گروه دارونما و ترکیبی، به طور قابل توجهی کبودی کمتری داشت. پژوهش 10 روزه دیگری در مقایسه با گروه دارونما، بهبود قابل ملاحظه ای را در کبودی و تورم پس از جراحی زیبایی بینی در پی مصرف کرم آرنیکا نشان داد.

کمک به درمان ریزش مو

آرنیکا به طور گسترده در طب هومئوپاتی برای تقویت رشد مو، جلوگیری از ریزش مو و درمان شوره سر استفاده می شود. این ترکیب معمولا به صورت روغن، شامپو یا هیدروژل یافت می شود که محصولی مبتنی بر آب (99 ٪) است.

در تئوری، استفاده از روغن آرنیکا ممکن است به کاهش تحریک و التهاب پوست سر به واسطه خواص ضد التهابی آن کمک کند. در ننیجه انتظار می رود که با این عملکرد محیط بهتری برای رشد مو فراهم شود. با این حال، همچنان تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

تداخلات دارویی

هرچند یافته های علمی محدودی در دسترس است، اما آرنیکا ممکن است با دارو های ضد پلاکت (مانند آسپرین و پلاویکس) و گیاهان دارویی (مانند میخک، سیر، زنجبیل، جینکو و جینسنگ) تداخل داشته باشد.

پیش از استفاده از این گیاه حتی به صورت موضعی با پزشک و یا داروساز خود مشورت کنید.

ایمنی و عوارض جانبی

آرنیکای کوهی چه به شکل گیاه کامل و چه در مقادیر زیاد به صورت رقیق نشده (همچون عصاره یا روغن گیاهی) سمی است و باید از مصرف آن اجتناب کرد. مصرف دوز بالا می تواند منجر به عوارض جانبی جدی مانند تهوع، استفراغ، تنگی نفس، فشار خون بالا، ضربان قلب نامنظم، کما یا حتی مرگ شود.

با این حال مصرف خوراکی آرنیکا کوهی در فرمولاسیون های هومئوپاتی رقیق شده، بی خطر است. در مجموع بهتر است از مصرف خوراکی آرنیکای هومئوپاتیک (مانند روغن، قرص، تنتور) یا سایر محصولات حاوی آرنیکا از جمله دهانشویه خودداری شود مگر اینکه تحت نظارت و تجویز پزشک باشد.

علاوه بر این، بچه ها، افراد مبتلا به آلرژی به خانواده Asteraceae، کسانی که از دارو های خاص استفاده می کنند و زنان باردار یا شیرده باید از مصرف خوراکی آرنیکا به دلیل نگرانی های ایمنی پرهیز کنند. گفتنی است که همچنان مصرف موضعی کرم و پماد های دارویی بی ضرر است.

منبع: عصر ایران